ÖZET: ”İstirdat” kelimesinin anlamı geri almadır. Kişinin borcu olmadığı halde ödediği bir borcu tekrar talep etmesini sağlayan bir dava çeşididir. Menfi Tespit davası ile birlikte İcra ve İflas Kanunun Md.72 düzenlenmiştir.
SORU: İstirdat davasının amacı nedir?
CEVAP: Davacı borçlunun, ödeme emrine itiraz etmemesi veya itiraz edip de itirazının kaldırılmış olması nedeniyle kesinleşen icra takibi dolayısıyla, cebrî icra tehdidi altında ödemek zorunda kaldığı ve ancak gerçekte borçlu olmadığı bir paranın geri verilmesi istemidir.
SORU: İstirdat davasının şartları nelerdir?
CEVAP:
1.Paranın icra takibinin kesinleşmesi üzerine cebrî icra tehdidiyle ödenmesi gerekir.
2. Borçlunun borçlu olmadığı bir parayı ödemek zorunda kalması gerekir.
3.Süresinde davanın açılması gerekir.
SORU: İstirdat davası açma süresi nedir?
CEVAP: Borcun tamamının ödendiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü sürede davanın açılması gerekir.
SORU: Davanın açılacağı görevli ve yetkili mahkeme neresidir?
CEVAP: Takip konusu alacağın miktarına bakılmaksızın Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Ticari dava niteliğinde ise dava yeri Asliye Ticaret Mahkemeleridir.
DİKKAT: Yalnız kira alacağından kaynaklı alacaklar için görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleridir.
Yetkili mahkeme ise davalının (alacaklının yerleşim yeri) yerleşim yeri mahkemesi, icra takibin yapıldığı yer mahkemesidir.
SORU: Borçlu parayı daha yedi günlük itiraz süresi içinde icra dairesine ödemişse, istirdat davası açabilir mi?
CEVAP: Açamaz. Çünkü, borçlunun henüz itiraz etme ve bununla icra takibini durdurma imkânının bulunduğu bir dönemde yapmış olduğu ödeme, cebrî icra tehdidi altında yapılmış bir ödeme değildir. Bu halde, borçlu TBK m. 78’e göre bir sebepsiz zenginleşme davası açabilir.
SORU: İtirazı geçici olarak kaldırılan (m. 68/a) ve yedi gün içinde borçtan kurtulma davası açmamış olan borçlu da, istirdat davası açabilir mi?
CEVAP: Açabilir.
SORU: Davanın tarafları kimlerdir. Ve ispat yükü hangi tarafa aittir?
CEVAP: Davacı borçlu, davalı alacaklı olan taraftır. İstirdat davasında ispat yükü, davacı durumundaki borçluya düşer.
SORU: Borçtan kurtulma davasını veya itirazın iptali davasını kaybeden borçlu istirdat davası açabilir mi?
CEVAP: Açamaz. Çünkü bütün bu davalarda verilen kararlar, maddî anlamda kesin hüküm oluşturmaktadır.
SORU: İstirdat davasının sonucunda karşılaşılabilecek durumlar nelerdir?
CEVAP:
1-Davayı Borçlu (Davacı) kazanırsa: İcra takibinde alacaklıya ödediği para, icra takibinde ödemiş olduğu harç ve giderler, yargılama giderlerini (vekalet ücreti nispi oranlıdır.),ödeme tarihinden itibaren temerrüd faizi davalı taraftan alır.
2- Davayı alacaklı (Davalı) kazanırsa: Borçlu (davacı) yargılama giderlerini ve karşı taraf vekalet ücretini ödemek zorunda kalır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR:
-Yargıtay Hukuk Dairesi Kararları
-Kuru, B. (2016) İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflas Hukuku (1.Baskı), Legal Yayıncılık
-Arslan, R., Yılmaz, E., Ayvaz, S., Hanağası, E. (2019) İcra ve İflas Hukuku (5. Baskı), Yetkin Yayıncılık
