Disiplin cezalarının iptali davası: Bu yazımızda Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından personele verilen disiplin cezalarının iptal edilmesinde, izlenebilecek hukuki yollara değindik.
31/1/2013 tarihli ve 6453 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu amacı; Türk Silahlı Kuvvetlerinde etkin bir disiplin sisteminin tesisi, muhafazası ve idamesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
SORU: Disiplin Kanunu kimleri kapsar ?
CEVAP: Bu Kanun; askeri hâkimler hariç subaylar, astsubaylar, uzman erbaşlar, sözleşmeli erbaş ve erler, erbaş ve erler ile askeri öğrencileri kapsar.
Ayrıca Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrine verilen yükümlü erbaş ve erler hakkında 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu hükümleri uygulanır.
SORU: Disiplin cezalarının iptali davası için görevli mahkeme neresidir?
CEVAP: İdare mahkemeleri görevlidir.
SORU: Disiplin cezalarının iptali için yetkili mahkeme neresidir?
CEVAP: Kamu görevlilerinin görevle ilişkisinin kesilmesi sonucunu doğurmayan disiplin cezaları ile ilerleme, yükselme, sicil, intibak ve diğer özlük ve parasal hakları ve mahalli idarelerin organları ile bu organların üyelerinin geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırılmalarıyla ilgili davalarda yetkili mahkeme ilgilinin görevli bulunduğu yer idare mahkemesidir.
SORU: Disiplin cezalarının iptali için dava açılmasının süresi nedir?
CEVAP: Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay da ve idare mahkemelerinde 60 (altmış) gündür. Dava açma süresi, cezanın kesinleşmesinden itibaren başlar. Ancak Türk karasuları dışındaki gemilerde verilen cezalarda, dava açma süresi geminin bağlı bulunduğu üsse/limana dönmesiyle başlar.
SORU: Dava dilekçeleri nerelere verilebilir?
CEVAP: Dilekçeler ve savunmalar ile davalara ilişkin her türlü evrak, Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlıklarına veya bunlara gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına, idare veya vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde kalıp kalmadığına bakılmaksızın asliye hukuk hakimliklerine veya yabancı memleketlerde Türk konsolosluklarına verilebilir.
BİLGİLENDİRME: Askerî hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıklara dair hükümler: Madde 20/C- (Ek:24/6/2021-7329/16 md.) de dava açılırken dikkate alınabilir.
SORU: İptal davalarında mahkemenin inceleme yaptığı konular nelerdir?
CEVAP: Mahkeme yapılan idari işlemi şu konularda denetler ve kararını verir. Yetki unsuru bakımından sakatlık, (Örneğin: Bölük astsubayının savunmasının bölük komutanı yerine kıdemli takım komutanı tarafından alınması.) Şekil unsur bakımından sakatlık, (Örneğin: Disiplin kurulunun eksik sayı ile toplanması ve karar vermesi.) Sebep unsuru bakımından sakatlık,(Başkalarını kötülemek suçunun cezası, uyarı olmasına rağmen aylıktan kesme cezası ile cezalandırılması) Amaç unsuru bakımından sakatlık,(Aralarında husumet bulunan bölük komutanın T-takım komutanına ceza vermesi) Konu unsuru bakımından sakatlık (Disiplin cezası verilirken Disiplin kanunun değil de devlet memurları kanunun ilgili hükümlerinin uygulanması)
SORU: Disiplin cezalarından hangisine iptal davası açılabilir? Hangilerine açılamaz?
CEVAP: Kınama cezaları hariç bu Kanunda yer alan disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabilir.
SORU: İşlenen disiplin suçu aynı zamanda Türk Ceza Kanunda yer alan bir suçu doğurmuş ise ne yapılmalıdır?
CEVAP: Disiplin cezası aynı zamanda Türk ceza Kanunu’ndaki başka bir suça da vücut vermiş ise:
Disiplin kanunu kapsamında ceza alma ve bu cezaların idari mahkemelerde iptal edilmesi için dava açma ile bu suç sebebiyle savcılık tarafından yürütülen ceza soruşturma evresi birbirinden bağımsız, ayrı, farklı usul ve yöntemlerle ilerleyen süreçlerdir. Dolayısıyla bu tür bir durumla karşılaşan kişi bir yandan idari mahkemeye iptal davası açıp, almış olduğu disiplin cezalarını iptal ettirmeye çalışırken; diğer yandan soruşturma dosyasına da ifade ve savunmalarını vermeleri gerekir. Kısaca iki süreci de ciddi ve profesyonel bir şekilde eş zamanlı götürmesinde hukuki olarak büyük fayda vardır.
Örneğin devre arkadaşı ile kavga ederek arkadaşını yaralayan askeri personel hem disiplin kanunu bakımından hizmet yerini terk etmeme cezası ile cezalandırılırken ,aynı zamanda Türk Ceza Kanununun da yer alan basit yaralama suçundan soruşturma başlatılacaktır.
Yapılan Hatalar ve Uyarılar
1- Disiplin cezalarının iptali davası: Açılacak iptal davasında süreler çok önemli olduğu için personel ceza kesinleşme tarihlerini muhakkak kayıt altına almalı yahut bir örneğini fotokopi ya da telefonla resim çekmek suretiyle belgelendirmelidir .Örneğin 01/01/2023 tarihinde kesinleşen disiplin cezası için 01/04/2023 tarihinde iptal davası açılırsa ne kadar haklı olunursa olunsun dava süre aşımı nedeniyle ret edilir.
2- Disiplin cezalarının iptali davası: Savunma Hakkındaki süreler önemlidir ve bu süreler geçirilmeden savunma hakkı kullanılmalıdır: Yüksek disiplin kurulunun görevine giren disiplinsizliklerde verilecek savunma süresi üç iş gününden, diğer disiplinsizliklerde ise iki iş gününden az ve her hâlde beş iş gününden fazla olamaz. Savunması istenen kişinin talebi hâlinde ilave savunma süresi verilebilir. Ancak, ilk verilen savunma süresi ile ilave verilen savunma süresinin toplamı beş iş gününü geçemez. Verilen süre içinde savunmasını yapmayan personel savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.
Disiplin amirleri tarafından verilen cezalara itiraz ve cezanın kesinleşmesi :Disiplin amirleri tarafından verilen disiplin cezalarına karşı, cezanın tebliğ edilmesinden itibaren iki iş günü içinde itiraz edilebilir. İtiraz, bir üst disiplin amirine yazılı olarak yapılır. Süresi içinde itiraz edilmez ise ceza kesinleşir.
3- Dava dilekçesini ister kendimiz yazalım ister bir avukat desteğinden yararlanalım her halükarda yapılan şekli ve esas yönünde yapılan usulsüzlükleri net bir şekilde tespit etmek için alınan cezalar akabinde verilen savunmalar, olayla ilgili tutanaklar, idari tahkikat heyeti raporları, tanıkların bilgi alma tutanakları yani olayla ve olaylarla ilgili bütün belge ve bilgilerin bir suretinin fotokobi ya da fotoğraflamak suretiyle muhakkak alınması gerekir. Zira bu belgeler ve bilgiler olmadan ve bu dökümanlar hukuki bir uygunluk denetiminden geçmeden yapılan savunma ve yazılan dilekçe eksik olur. Bunun sonucu olarak davayı kazanma şansı azalır.
UYARI: Yukarıda bahsedilen unsur (Amaç, yetki, sebep, konu ve şekil unsurlar sakatlıkları )ya da unsurlardan hangilerinin hukuka ve kanuna aykırı olduğunu sade ve düzgün bir biçimde dilekçeye yansıtılması en önemli husustur. Zira idari yargılama çoğu zaman yazılı, yani dilekçe üzerinden yürür. Burada hukuki destek alarak bir avukatla çalışmak davanın kazanılmasında büyük etkisi olacaktır. Hatta kişi daha savunma alır almaz. İdareye yapacağı savunma konusunda bile hukuki destek alması ilerde ortaya çıkabilecek sorunları daha doğmadan bertaraf etmesine sağlar. Zira yaşanılan hukuki meselenin bu yukarıda sayılan unsurlardan hangileri uygun olmadığını tespiti, kontrolü ve sonuç olarak yazıya geçirilmesi teknik bir konudur.
Sonuç olarak verilen disiplin cezaları nedeniyle personel yurt içi ve yurt dışı kurslar, geçici ve daimi görevlerden seçim esaslarını kaybetmekte ya da emsalleri arasında liste sonlarına gerilemektedir. Bunun sonucu olarak personel maddi ve manevi olarak büyük kayıplar yaşamaktadır.
(Madde 30 (3)-Disiplin cezaları ve diğer idari yaptırımlar, nitelik ve niceliklerine uygun olarak; personel hakkında yapılacak sicil, terfi, atama, ayırma, ilişik kesme, sözleşme feshi, özellikli görevlere seçim ve benzeri idari işlemlerde göz önünde bulundurulur.)
Ayrıca kanundaki belirlenen şartların oluşması ile birlikte meslekten atılmaya kadar varacak ağır yaptırımlara maruz kalmaktadır. Dolayısıyla verilen cezanın hukuksuz ve kanunsuz bir şekilde verildiğini değerlendiren kimse hak kayıplarına uğramamak için süratle idari yargıda hakkını aramalıdır.
KAYNAKÇA
1-2557 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu
2-6413 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu
3-7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun
