Teminat Mektubu. Peki, nedir bu teminat mektubu, neden bu kadar önemlidir ve hangi durumlarda ihtiyaç duyulur?
1-TEMİNAT MEKTUBU NEDİR?
Teminat mektubu, Genellikle bir banka veya finansal kuruluşun (garanti veren), müşterisi (lehtar) adına bir işi taahhüt etmesi veya bir yükümlülüğü yerine getirmesi karşılığında, alacaklıya (muhatap) verdiği bir garanti belgesidir. Basitçe, “Bu işi yapacağım ya da yükümlülüğümü yerine getireceğim, eğer getirmezsem banka bana olan güveninizi teminat altına alıyor” demenin resmi ve hukuki yoludur.
Bu belge sayesinde, alıcı veya işveren taraf, sözleşmenin risklerini azaltmış olurken, taahhüt veren taraf da nakit parayı bloke etmek zorunda kalmadan projesine devam edebilir.
2-BAŞLICA TEMİNAT MEKTUBU ÇEŞİTLERİ
Kesin Teminat Mektubu
- Taahhüdün hiç veya kısmen yerine getirilmemesi durumunda doğrudan karşı tarafa ödeme yapılmasını sağlar.
- Genellikle ihalelerde sözleşme imzalandıktan sonra istenir.
Geçici Teminat Mektubu
- İhale sürecinde, isteklilerin tekliflerini güvence altına almak için kullanılır.
- İhale tamamlandıktan sonra ya iade edilir ya da kesin teminata çevrilir.
Avans Teminat Mektubu
- Yükleniciye işin başlangıcında verilen avans ödemesinin güvenceye alınması için düzenlenir.
Vadeli Teminat Mektubu
- Belirli bir süre için verilen ve genellikle ticari mal alım-satım işlemlerinde kullanılan mektup türüdür.
3-TEMİNAT MEKTUBU NASIL ALINIR?
- Bankaya Başvuru: Teminat mektubuna ihtiyaç duyduğunuz banka şubesine başvuruda bulunursunuz.
- Gerekli Belgeleri Sunma: Bankanın isteyeceği belgeleri (şirket faaliyet belgesi, imza sirküleri, vergi levhası, proje sözleşmesi/ihale dokümanları vb.) temin edip sunarsınız.
- Bankanın Değerlendirmesi: Banka, şirketinizin kredi notunu, finansal durumunu ve teminat talebini risk değerlendirmesine tabi tutar.
- Teminat ve Komisyon: Banka, teminat mektubu tutarının belirli bir yüzdesi kadar (genellikle %1-5 arası) komisyon ücreti talep eder. Ayrıca, nakit veya kefil gibi ek teminatlar isteyebilir.
- Mektubun Teslimi: Tüm süreçler tamamlandıktan sonra banka, teminat mektubunu düzenleyerek size veya doğrudan alacaklı tarafa teslim eder.
UYARI 1: Kural olarak, lehtar ve muhatabın aralarındaki sözleşmenin şartlarını değiştirmeleri halinde, bankanın onayı olmadığı sürece, banka teminat mektubunda belirtilen riskin kapsamı değiştirilemez ve genişletilemez. Teminat mektubunda belirlenen riskin kapsamının genişletilmesi, ancak bankanın ek bir teminat mektubu vermesi ya da sorumluluğunun kapsamının genişlediğini yazılı beyanda bulunarak kabul etmesi ile mümkün olabilir. Diğer bir deyişle, banka teminat mektubu düzenlendikten sonra lehtarın yeni yükümlülükler üstlenmesi, bankanın sorumluluğunu etkilemez.
UYARI 2: Vadeli teminat mektuplarının süresi uzatılabilir. Teminat mektubunun vadesinin bitmesi ile mektup hükümsüz hale geleceğinden, hükümsüz bir teminat mektubunun süresinin uzatılması geçerli olmaz; dolayısıyla, süre uzatımının, vadenin bitiminden önce yapılması gerekmektedir Bu nedenle, vadenin dolması üzerine garanti ilişkisini devam ettirmek isteyen taraflar, ancak yeni bir teminat mektubu düzenleyebilirler.
UYARI 3: Muhatap, teminat mektubunun aslını almalı ve banka ile teyit etmelidir.
UYARI 4: Lehtarın , Muhatabın hakkını kötüye kullandığı durumlarda eğer şartları oluştuysa ve elde likit delil var ise ihtiyadi tedbir alma ve iki hafta içerisinde teminat mektubunun hükümsüzlüğü davası, tazmin talebinin hukuka aykırılığının tespiti davası açma hakkı bulunmaktadır.
4-KAYNAKÇA
1- 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu
2-Banka Teminat Mektupları Hukuk Eğitimi Doç. Dr. Öz SEÇER
