Gözaltı süresi ne kadardır sorusunun cevabı geçtiğimiz günlerde 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunun geçici 19.maddesinde belirtilen 4 yıllık sürenin bitmesine müteakip yeniden gündeme gelmiştir.
1-TMK Geçici Madde 19’a Göre Gözaltı Süresi Ne Kadardır?
Gözaltı süresi kanunun geçici 19 maddesinde belirtilen 4 senelik sürenin dolması ile birlikte uygulanan 4+4+4 toplamda 12 gün uzatılabilen gözaltı süreside artık uygulanmayacaktır.
2-Bireysel Suçlarda Gözaltı Süreleri Ne Kadardır? (Cmk Madde 91/1)
Bireysel suçlarda gözaltı süresi 24 saat gözaltında kalma ve bu süreye ek olarak 12 saat mahkemeye gönderilme (yol süresi) dahil olmak üzere 36 saattir. Ancak, 12 saatlik yol süresi azami olarak kullanılmayacak her somut olayda bu sürenin ne kadar olması gerektiği mesafeye göre belirlenecektir.
3-Toplu Suçlarda Gözaltı Süresi Ne Kadardır? (Cmk Madde 91/3)
Toplu olarak işlenen suçlarda, gözaltı süresi: delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle; Cumhuriyet savcısı gözaltı süresinin, her defasında bir günü geçmemek üzere, üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilir. Yani 1+1+1+1=toplamda 4 gün gözaltı süresi uzatılabilir.
4-Suçustü Halleri ve Kanunda Sayılan Bazı Suçlarda Göz Altı Süresi Ne Kadardır ? (Cmk Madde 91/4)
Gözaltı süresi suçüstü hâlleriyle sınırlı olmak kaydıyla; kişi hakkında aşağıdaki bentlerde belirtilen suçlarda mülki amirlerce belirlenecek kolluk amirleri tarafından yirmi dört saate kadar, şiddet olaylarının yaygınlaşarak kamu düzeninin ciddi şekilde bozulmasına yol açabilecek toplumsal olaylar sırasında ve toplu olarak işlenen suçlarda kırk sekiz saate kadar gözaltına alınma kararı verilebilir.
Bu katalog suçlar şunlardır:
a) Toplumsal olaylar sırasında işlenen cebir ve şiddet içeren suçlar.
b) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan;
- Kasten öldürme (madde 81, 82), taksirle öldürme (madde 85),
- Kasten yaralama (madde 86, 87),
- Cinsel saldırı (madde 102),
- Çocukların cinsel istismarı (madde 103),
- Hırsızlık (madde 141, 142),
- Yağma (madde 148, 149),
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),
- Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma (madde 195),
- Fuhuş (madde 227),
- Kötü muamele (madde 232),
- c) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununda yer alan suçlar.
- d) 6/10/1983 tarihli ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 33 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen suçlar.
- e) 10/6/1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanununa dayanılarak ilan edilen sokağa çıkma yasağını ihlal etme.
- f) 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 3 üncü maddesinde belirtilen suçlar.
Sonuç olarak gözaltı süresi bakımından : Kişi hürriyeti bir insanın sahip olduğu en önemli yaşamsal ve de Anayasal haklarındandır. Uzun gözaltı süreleri de tıpkı uzun tutukluluk hali gibi bu hakkı kişinin elinden almaktadır. ve bu giden zamanında hiçbir şekilde telafisi mümkün değildir. Yukarıda belirtilen sürenin dolmasına müteakip bu geçici maddedeki sürenin (12 gün kadar gözaltında kalma ) uzatılmaması kişi hak ve özgürlükleri bakımından dolaylıda olsa iyi yönde bir gelişmedir.
