Cezai şart, en basit tanımıyla, sözleşme taraflarından birinin sözleşmeyi hiç veya gereği gibi yerine getirmemesi halinde ödemeyi taahhüt ettiği götürü bir bedeldir. Bu, bir nevi “sözleşme ihlali cezası” olarak düşünülebilir.

Cezai şartın asıl amacı, sözleşmeye aykırı davranan tarafın caydırılması ve sözleşmenin zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirilmesinin sağlanmasıdır.

1-CEZAİ ŞART VE TAZMİNAT FARKI

Cezai şart ve tazminat farklı kavramlardır. Tazminat almak için bir kere karşı tarafın kusurunu ispat etmek zorunluluğu bulunmaktadır. Bununla birlikte karşı tarafın uğradığı zararla uğradığım zarar arasındaki illiyet bağını da ispatlamak zorunluluğu bulunmaktadır.

Cezai şartta ise karşı tarafın kusurlu olmasına gerek yok. Zarara uğramama gerek yok, zararın doğmamasına bile gerek yok. Kısaca tazminata göre cezai şart daha geniş bir yetki vermektedir.

1.1. Cezai Şart Örnek: Bir inşaat şirketiyle “30 gün içinde dairenizin tadilatını bitirme” sözleşmesi yaptınız ve sözleşmeye “gecikilen her gün için 1.000 TL cezai şart ödenecektir” maddesi eklediniz.

• Şirket işi 35 günde bitirdi. Yani 5 gün gecikti.
• Cezai şartı talep edebilmek için, bu gecikme nedeniyle herhangi bir maddi zararınızın (örneğin, 5 günlük kira kaybı) olduğunu ispatlamak zorunda değilsiniz.
• Sadece gecikmeyi ispatlayarak, doğrudan 5 gün x 1.000 TL = 5.000 TL cezai şartı isteyebilirsiniz.

1.2 Tazminat Şartı Örnek: Aynı inşaat şirketiyle tadilat sözleşmesi yaptınız, ancak cezai şart maddesi koymadınız.

• Şirket işi 5 gün geciktirdi. Bu gecikme nedeniyle o 5 gün için başka bir evde kalmak zorunda kaldınız ve 5.000 TL kira ödediniz.
• Tazminat alabilmek için, mahkemeye gidip şunları ispatlamalısınız:
  1. Şirketin 5 gün geciktiği.
  2. Gecikme yüzünden 5.000 TL kira zararı oluştuğu (kira sözleşmesi, banka dekontu vb.).
  3. Bu 5.000 TL’lik zararın doğrudan şirketin gecikmesinden kaynaklandığı,

Görüldüğü gibi, bu ispat süreci çok daha uzun ve zordur.

2-GENEL BİLGİLER

*İş hukuku, tüketici hukuku gibi alanlarda tek taraflı cezai şart istenmez.

*Tacir olan taraf cezai şartın indirilmesini isteyemez. Taraflar tacir değilse istenebilir.

*Ceza koşulu maddesi uzun yargılamalardan bizi koruyucu bir kalkan görevi görür.

*Seçimlik ceza koşulu ve ifaya eklenen ceza koşulu olmak üzere iki şekilde ceza koşullarını görebiliriz.

3-KAYNAKÇA

*Türk Borçlar Kanunu